1. Tình hình chung:
- XNK hàng hóa của Việt Nam nói chung và của tỉnh Đồng Nai nói riêng trong ngắn hạn dự báo sẽ có nhiều khó khăn với những yếu tố bất lợi do diễn biến phức tạp của dịch bệnh Covid-19. Trong trường hợp dịch bệnh kéo dài có thể tác động tiêu cực tới mục tiêu tăng trưởng XK của cả năm 2020.
- 02 Tháng đầu năm 2020, tổng kim ngạch xuất khẩu của tỉnh đạt 2,97 tỷ USD (chiếm 8,07% kim ngạch xuất khẩu của cả nước), tăng 5,53% so với cùng kỳ. Kim ngạch nhập khẩu 02 tháng đầu năm 2020 đạt 2,16 tỷ USD (chiếm 5,85% kim ngạch nhập khẩu của cả nước), giảm 8% so với cùng kỳ. Dự tính quý I/2020, kim ngạch xuất khẩu ước đạt 4,57 tỷ USD, tăng 3,16% so với cùng kỳ. Kim ngạch nhập khẩu ước đạt 3,47 tỷ USD, giảm 6,92% so với cùng kỳ. Kết quả trên cho thấy dịch bệnh Covid-19 có ảnh hưởng không nhỏ đến tình hình xuất khẩu của tỉnh. Kim ngạch xuất khẩu tuy có tăng nhưng thấp hơn so với chỉ tiêu (10-12%) và kim ngạch nhập khẩu giảm mạnh, chủ yếu là mặt hàng nguyên liệu sản xuất, ảnh hướng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.
- Những tác động của Covid-19 không chỉ khiến XK sang thị trường Trung Quốc gặp nhiều khó khăn mà còn ảnh hưởng tiêu cực tới hoạt động thương mại của Việt Nam với các thị trường khác. Nguyên nhân là hầu hết nguyên liệu sản xuất của Việt Nam như may mặc, da giầy, linh kiện điện tử được NK từ Trung Quốc. Trong khi đó, việc Mỹ đưa Việt Nam ra khỏi danh sách các nước được hưởng quy chế quốc gia đang phát triển cũng sẽ ảnh hưởng nhất định đến XK hàng hóa của Việt Nam sang thị trường này trong thời gian tới.
2. Tình hình XNK Việt Nam – EU:
2.1. Tác động của Hiệp định EVFTA đối với Việt Nam:
- Hiện tình hình dịch Covid-19 ngày càng diễn biến phức tạp, nhiều nước trên thế giới kể cả các nước Châu Âu đã thực hiện phong tỏa, hoạt động sản xuất, kinh doanh giao thương với của Việt Nam với các nước đều sẽ bị hạn chế. Do đó, về ngắn hạn, chưa thể đánh giá chính xác tác động của Hiệp định EVFTA đối với Việt Nam.
- Ngày 12/2 vừa qua, Nghị viện Châu Âu (EP) đã bỏ phiếu và thông qua Hiệp định EVFTA và Hiệp định bảo hội đầu tư Việt Nam – EU (EVIPA). Hiệp định EVFTA được coi là đòn bẩy cho tăng trưởng, mở ra cơ hội lớn thâm nhập thị trường quy mô GDP tới 18.000 tỷ USD. Dự kiến, Hiệp định này có hiệu lực vào tháng 7 tới, ngay sau khi EVFTA có hiệu lực, EU sẽ dỡ bỏ 85,6% số dòng thuế, giúp tăng năng lực cạnh tranh cho 70,3% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam vào thị trường này, đồng thời, Việt Nam cũng xóa bỏ 48,5% số dòng thuế tương đương với 64,5% kim ngạch nhập khẩu vào Việt Nam, giúp giảm chi phí đầu vào cho các ngành sản xuất, giảm giá hàng hóa, dịch vụ, tạo điều kiện cho cả người dân Việt Nam và EU có thể tiếp cận những hàng hóa và dịch vụ chất lượng cao và giá rẻ.
- Khi được hưởng ưu đãi thuế quan, các mặt hàng mà Việt Nam nói chung và Đồng Nai nói riêng có thế mạnh như dệt may, da giày, đồ gỗ… sẽ có thể vào được thị trường EU một cách dễ dàng. cụ thể. Lợi ích này đặc biệt có ý nghĩa khi EU liên tục là 1 trong 2 thị trường xuất khẩu lớn nhất của nước ta hiện nay.
2.2. Tình hình XNK của tỉnh Đồng Nai vào thị trường EU năm 2019:
- Tính đến cuối năm 2019, trên địa bàn tỉnh Đồng Nai có 67 dự án có vốn đầu tư từ các doanh nghiệp EU (chiếm 4,57%), tổng vốn đầu tư khoảng 2,4 tỷ USD (chiếm 8,28%).
- Kim ngạch xuất khẩu vào thị trường EU đạt 435,6 triệu USD (chiếm 14,63% tổng kim ngạch xuất khẩu của tỉnh). Một số mặt hàng xuất khẩu chính vào thị trường EU gồm: giày dép, hàng dệt may, vải mành, xơ, sợi dệt, cà phê, máy móc thiết bị, sản phẩm từ sắt thép.
- Kim ngạch nhập khẩu từ thị trường EU đạt 103,7 triệu USD (chiếm 4,78% kim ngạch nhập khẩu của tỉnh). Một số mặt hàng nhập khẩu chính từ EU gồm: máy móc, thiết bị, chất dẻo nguyên liệu, linh kiện, phụ tùng, thuốc trừ sâu, sắt thép các loại, hóa chất.
Do đó, hiệp định EVFTA sẽ có tác động tương đối đến tình hình xuất nhập khẩu của tỉnh:
- Giúp mở rộng thị trường, gia tăng xuất nhập khẩu, giảm sự phụ thuộc vào một số thị trường truyền thống như Trung Quốc, Hàn Quốc.
- Xuất khẩu vào thị trường EU xuất siêu khoảng 331,9 triệu USD, tương đương 238%. Khi giảm thuế suất và hàng rào kỹ thuật hàng hóa từ Đồng Nai sẽ tăng mạnh xuất khẩu vào thị trường EU.
- Nhập khẩu từ thị trường EU chủ yếu là máy móc thiết bị nên nguyên liệu công nghệ cao, khi giảm thuế giúp cho Doanh nghiệp tiếp cận được máy móc tân tiến và công nghệ cao.
2.3. Thách thức đối với doanh nghiệp:
Cơ hội lớn mở ra, nhưng cạnh tranh cũng rất gay gắt, đặc biệt những lĩnh vực Việt Nam yếu hơn như logistic, chăn nuôi… Do đó, để tận dụng được EVFTA, DN trước hết phải hiểu rõ về các cam kết, thức thức, cơ hội của ngành, lĩnh vực để tự định vị lại mình, tái cấu trúc thị trường, bạn hàng, nguồn cung ứng... để tận dụng các cơ hội mà các cam kết mở ra. DN phải nổ lực nâng cao năng lực cạnh tranh của chính mình về mô hình kinh doanh, về chiến lược, quản trị, nhân lực, chất lượng hàng hóa và dịch vụ theo tiêu chuẩn châu Âu… Không có nền tảng là năng lực cạnh tranh bền vững thì không thể hội nhập thành công.